مانووری که هر مادری باید بداند: راه نجات نوزاد از خفگی
یکی از ترسناک‌ترین موقعیت‌هایی که ممکن است برای یک مادر پیش بیاید، خفگی نوزاد است. نوزادان کنجکاو هستند و هر چیزی که در اطراف‌شان باشد را در دهان می‌گذارند. این رفتار طبیعی، اما در عین حال خطرناک است، زیرا ممکن است باعث گیر کردن جسم خارجی در گلوی آن‌ها شود. در چنین شرایطی، دانستن روش صحیح کمک به نوزاد، می‌تواند از یک فاجعه جلوگیری کند.
در این مقاله، مانور هایملیخ برای نوزادان یا همان روش ضربه به پشت و فشار به قفسه سینه را بررسی می‌کنیم تا بدانید چگونه می‌توانید نوزاد خود را از خطر خفگی نجات دهید. همچنین به نکاتی در مورد پیشگیری از خفگی و اقدامات ضروری در شرایط اضطراری می‌پردازیم.
علائم خفگی در نوزادان
قبل از اقدام به نجات نوزاد، ابتدا باید متوجه شوید که آیا او واقعاً دچار خفگی شده است یا خیر. برخی از علائم رایج خفگی در نوزادان شامل موارد زیر است:
- ناتوانی در گریه یا تولید صدا
- تلاش شدید برای نفس کشیدن اما بدون موفقیت
- کبود شدن لب‌ها و پوست، به‌خصوص اطراف دهان
- دست و پا زدن یا نشان دادن نشانه‌های وحشت
- از دست دادن هوشیاری در موارد شدید
نکته مهم: اگر نوزاد هنوز می‌تواند سرفه کند یا صدایی از او شنیده می‌شود، بهتر است اجازه دهید خودش سرفه کند، زیرا سرفه بهترین راه طبیعی برای خارج کردن جسم خارجی است. اما اگر نوزاد نتواند نفس بکشد یا صدا تولید کند، باید فوراً مداخله کنید.
روش نجات نوزاد از خفگی: مراحل صحیح کمک‌رسانی
اگر متوجه شدید که نوزاد شما دچار خفگی شده است و قادر به نفس کشیدن نیست، باید فوراً اقدامات زیر را انجام دهید:
۱. حفظ آرامش و قرار دادن نوزاد در موقعیت صحیح
- نوزاد را روی ساعد خود قرار دهید، به‌طوری که شکم او روی بازوی شما باشد.
- سر نوزاد را با دست خود نگه دارید و کمی پایین‌تر از بدنش قرار دهید تا نیروی جاذبه به خروج جسم کمک کند.
۲. وارد کردن ضربات به پشت
- با کف دست خود ۵ ضربه محکم و کنترل‌شده بین دو کتف نوزاد بزنید.
- این ضربات باید به اندازه‌ای باشد که باعث خروج جسم شود اما آسیبی به نوزاد وارد نکند.
۳. چرخاندن نوزاد و اعمال فشار روی قفسه سینه
- اگر جسم خارج نشد، نوزاد را به‌آرامی به پشت برگردانید و روی ساعد دیگر خود قرار دهید.
- با استفاده از دو انگشت خود، ۵ بار به آرامی اما محکم روی مرکز قفسه سینه (کمی پایین‌تر از خط نوک سینه‌ها) فشار دهید.
- هر بار که فشار وارد می‌کنید، به نوزاد اجازه دهید بین فشارها نفس بکشد.
۴. بررسی مجاری تنفسی
- پس از هر ۵ ضربه یا فشار، داخل دهان نوزاد را بررسی کنید.
- اگر جسم خارجی را می‌بینید، می‌توانید با دقت آن را خارج کنید.
- هرگز با انگشت داخل دهان نوزاد را جستجو نکنید، زیرا ممکن است جسم را بیشتر به داخل فشار دهید.
۵. تکرار مراحل در صورت لزوم
- اگر جسم خارجی هنوز خارج نشده است، مراحل بالا را تکرار کنید.
- در صورتی که نوزاد بی‌هوش شد، فوراً احیای قلبی-ریوی (CPR) را شروع کنید و با اورژانس تماس بگیرید.
چه کارهایی نباید انجام دهید؟
❌ نوزاد را به‌شدت تکان ندهید، زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
❌ هرگز انگشت خود را بدون دیدن جسم داخل دهان نوزاد قرار ندهید.
❌ نوزاد را وارونه نکنید و با شدت زیاد تکان ندهید.
❌ اگر نوزاد می‌تواند سرفه کند، بگذارید خودش سرفه کند، زیرا این بهترین راه برای خروج جسم خارجی است.
پیشگیری از خفگی در نوزادان
جلوگیری از خفگی در نوزادان بسیار ساده‌تر از مقابله با آن است. با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر خفگی را به حداقل برسانید:
✔ همیشه هنگام غذا خوردن نوزاد، او را در وضعیت مناسب قرار دهید و از خواباندن او در حین تغذیه خودداری کنید.
✔ از دادن مواد غذایی سفت یا کوچک مانند آجیل، دانه‌های انگور، پاپ‌کورن، تکه‌های سوسیس و میوه‌های سخت به نوزاد خودداری کنید.
✔ اسباب‌بازی‌های کوچک و اشیای ریز را دور از دسترس نوزاد نگه دارید.
✔ هرگز نوزاد را با اشیا کوچک مانند دکمه، سکه، باتری‌های کوچک و مهره‌های تزیینی تنها نگذارید.
✔ همیشه هنگام بازی و غذا خوردن نوزاد، او را تحت نظر داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
حتی اگر موفق به خارج کردن جسم شدید، بهتر است پس از خفگی، نوزاد را برای بررسی‌های بیشتر نزد پزشک ببرید. در برخی موارد، جسم خارجی ممکن است وارد مجاری تنفسی شده باشد و نیاز به بررسی‌های پزشکی داشته باشد.
همچنین، در صورتی که نوزاد دچار علائم زیر شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- سرفه‌های شدید و مداوم
- تغییر رنگ پوست به آبی یا خاکستری
- مشکل در بلعیدن یا صدای غیرعادی هنگام تنفس
- بی‌حالی یا بیهوشی
جمع‌بندی
خفگی یکی از خطرات رایج در نوزادان است که می‌تواند در عرض چند ثانیه اتفاق بیفتد. آگاهی از روش ضربه به پشت و فشار به قفسه سینه می‌تواند جان نوزاد شما را نجات دهد. اگرچه هیچ‌وقت دوست نداریم در چنین شرایطی قرار بگیریم، اما آگاهی از روش‌های کمک‌رسانی، تفاوت بین یک حادثه ناگوار و یک نجات موفق را رقم می‌زند.
به‌عنوان یک مادر، دانستن این مهارت می‌تواند به شما آرامش خاطر بدهد و باعث شود در مواقع اضطراری به‌درستی عمل کنید. پس آموزش ببینید، تمرین کنید و همیشه آماده باشید.
